Ο τρόπος που ψωνίζουμε, παίζει τεράστιο ρόλο στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα που έχουν οι πράξεις μας. Η κουλτούρα του fast fashion έχει κάνει πλέον τους καταναλωτές να αγοράζουν πολλά περισσότερα από όσα πραγματικά χρειάζονται.

Το US Environmental Protection Agency υπολογίζει ότι το 2017 περίπου 10.2 εκατομμύρια τόνοι ρούχων κατέληξαν σε σκουπιδότοπους ενώ άλλοι 2,9 εκατομμύρια αποτεφρώθηκαν (δηλαδή κάηκαν).

Στην Αγγλία, υπολογίζεται ότι 350.000 τόνοι ρούχων καταλήγουν σε σκουπιδότοπους κάθε χρόνο. Η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα που προκαλείται στην ατμόσφαιρα από τους σκουπιδότοπους, είναι τεράστια.

Ένας απλός τρόπος να μειώσουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των αγορών μας είναι απλά να αγοράζουμε αυτά που πραγματικά θέλουμε και έχουμε σκοπό να κρατήσουμε.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, 40% των ρούχων που αγοράζονται σε ορισμένες χώρες, δεν χρησιμοποιούνται ποτέ.

Μήπως είναι ώρα να εκτιμήσεις λίγο παραπάνω αυτά που ήδη έχεις και όχι αυτά που θα «ήθελες» να έχεις; Το ξέρω, αυτό μπορεί να είναι πολύ δύσκολο, ειδικά αν έχεις συνηθίσει να ψωνίζεις πολύ και η βόλτα για ψώνια αποτελεί μια «ψυχοθεραπεία» για εσένα.

Μπορείς όμως να κάνεις διάφορα πράγματα για να μειώσεις την «ανάγκη» σου για shopping therapy. Αρχικά, μπορείς να αποφεύγεις να πηγαίνεις σε μέρη όπου νιώθεις πίεση να ψωνίσεις, όπως είναι τα εμπορικά κέντρα ή μια βόλτα στην Ερμού. Εναλλακτικά, επέλεξε να κάνεις την βόλτα σου κάπου μακρυά από τα μαγαζιά, μέχρι να σου μειωθεί η ανάγκη αυτή.

Μία άλλη καλή συνήθεια που μπορείς να βάλεις στην ζωή σου, είναι να οργανώνεις clothes swapping (ανταλλαγές ρούχων) με τις φίλες σου. Αυτός είναι ένας τρόπος για όλες σας να κάνετε ένα ξεκαθάρισμα στα ρούχα που δεν φοράτε και παραμένουν άδικα στην ντουλάπα σας, ενώ ταυτόχρονα να αποκτήσετε μοναδικά και νέα ρούχα που σας αρέσουν!

Έρευνα από επιστήμονες του Chalmers Institute of Technology στην Σουηδία, έδειξε ότι το μέσο βαμβακερό t-shirt μπορεί να προκαλέσει περίπου 2 κιλά διοξεδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα για να παραχθεί. Αντίστοιχα, ένα φόρεμα από πολυέστερ απελευθερώνει περίπου 17 κιλά διοξειδίου του άνθρακα.

Η έρευνα υπολόγισε ότι ένα t-shirt στην Σουηδία φοριέται κατά μέσο όρο 22 φορές τον χρόνο, ενώ ένα φόρεμα από πολυέστερ φοριέται περίπου 10 φορές. Αυτό σημαίνει ότι το ποσοστό διοξειδίου του άνθρακα ανά φορά που φοριέται του ρούχο, είναι πολύ μεγαλύτερο για το φόρεμα.

Σύμφωνα με το Ellen MacArthur Foundation, ο μέσος αριθμός φορών που φοριέται ένα ρούχο έχει μειωθεί κατά 36% μεταξύ του 2000 και του 2015, ενώ την ίδια περίοδο η παραγωγή είχε διπλασιαστεί. Αυτή η αύξηση της παραγωγής έγινε φυσικά εις βάρος της ποιότητας και της διαχρονικότητας των ρούχων.

Περίπου τα μισά από τα ρούχα ενός ατόμου στην Αγγλία δεν έχουν φορεθεί ποτέ, κυρίως γιατί δεν κάνουν πια στο σώμα ή έχουν βγει πλέον εκτός «μόδας». Ξέρεις πόσο επιβαρύνει αυτό το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα;

Είναι ξεκάθαρο λοιπόν, ότι το να επενδύουμε σε ρούχα υψηλότερης ποιότητας, να τα φοράμε πιο συχνά και να τα κρατάμε για περισσότερο καιρό είναι το «όπλο» μας για να συνεισφέρουμε και εμείς στην προστασία του περιβάλλοντος.

Στην Αγγλία, το να συνεχίζεις να φοράς ένα ρούχο για 9 μήνες περισσότερο απ’ότι σκόπευες αρχικά, μπορεί να μειώσει το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα κατά 20%-30%.

Και φυσικά, πολλές εταιρείες ρούχων έχουν βρει μία εμπορική ευκαιρία σε όλο αυτό: τις «ενοικιάσεις» ρούχων. Αποτελεί μια πάρα πολύ ελκυστική επιλογή ιδιαίτερα στην εποχή των social media όπου πολλοί άνθρωποι «ανησυχούν» να μην τους δει το κοινό τους να φορούν το ίδιο outfit πάνω από μία φορά.

Το να αγοράζεις λιγότερο και να κρατάς τα ρούχα σου για πιο πολύ καιρό, σημαίνει ότι πρέπει να τα φροντίζεις και περισσότερο.

Αν αντιμετωπίζαμε τους πραγματικούς, εσωτερικούς λόγους που υπερ-ψωνίζουμε, ενώ ταυτόχρονα υπο-χρησιμοποιούμε αυτά που αγοράζουμε, σίγουρα θα μας βοηθούσε να αλλάξουμε συμπεριφορά.

Σε μία καταναλωτική κοινωνία όπως η σημερινή, οι άνθρωποι έχουν «εκπαιδευτεί» στο να θεωρούν την γρήγορη μόδα απολαυστική και εθιστική, σαν να είναι κάτι που χρειαζόμαστε για να είμαστε καλά.

«Πολλά από τα πράγματα που αγοράζουμε εκπληρώνουν κάποιου είδους λειτουργία στον εαυτό μας – ειδικά τα είδη μόδας», λέει ο Mike Kyrios, κλινικός ψυχολόγος που ερευνά ψυχικές διαταραχές στο Πανεπιστήμιο Flinders της Αυστραλίας

Οι άνθρωποι που έχουν χαμηλή αυτο-εκτίμηση ή ανησυχούν για το κοινωνικό τους στάτους, είναι πολύ πιο πιθανό να υπερ-ξοδεύουν τα χρήματά τους σε ρούχα και υλικά αγαθά, ώστε να νιώσουν ένα συναίσθημα ότι «ανήκουν». Αυτό συμβαίνει και με τους ανθρώπους που είναι ευαίσθητοι στην «ανταμοιβή», λένε οι ψυχολόγοι. Τα κέντρα ανταμοιβής στον εγκέφαλο είναι εκείνα που ενεργοποιούνται περισσότερο όταν κάνουμε μια παρορμητική αγορά. Και πλέον με το online shopping, είναι ακόμη πιο δύσκολο να ελέγξεις την «ώθηση» για αγορά που έχεις, αφού τα online shops είναι ανοιχτά όλο το 24ωρο και οι διαφημίσεις τους βρίσκονται παντού μπροστά σου.

Μία λύση θα μπορούσε να είναι η κατανομή του χρόνου που ξοδεύεις κοιτάζοντας ρούχα στο διαδίκτυο. Ωστόσο, ίσως μια καλύτερη προσέγγιση θα ήταν το να βρίσκαμε λιγότερο σπάταλους τρόπους για να επιτύχουμε την αίσθηση της «ανταμοιβής» που αναζητούν οι καταναλωτές – όπως για παράδειγμα αγοράζοντας από καταστήματα vintage και second hand.

«Τα μεταχειρισμένα ρούχα δίνουν στα ρούχα μια δεύτερη ζωή και επιβραδύνει αυτόν τον γρήγορο κύκλο μόδας. Θα έλεγα λοιπόν ότι τα μεταχειρισμένα ρούχα είναι μία από τις λύσεις στην πρόκληση της υπερκατανάλωσης», λέει η Fee Gilfeather, sustainable fashion expert στο charity Oxfam.

Η μείωση του πλυσίματος μειώνει πάρα πολύ το αποτύπωμα της «ντουλάπας» σου στον πλανήτη. Αυτό βοηθά στη μείωση της χρήσης νερού καθώς και στη μείωση των μικροϊνών που μεταφέρονται από το πλυντήριο στον ωκεανό.

Στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται να πλένεις τα ρούχα σου τόσο συχνά όσο νομίζεις, δηλαδή μετά από κάθε χρήση τους. Φυσικά και η καθαριότητα είναι πάρα πολύ σημαντική, για αυτό μπορείς εναλλακτικά να τα αφήνεις σε εξωτερικό χώρο να «αεριστούν» και έτσι να απομακρύνεις οποιαδήποτε οσμή μπορεί να υπάρχει. Ο αέρας ήταν και θα είναι άλλωστε ο πιο φυσικός τρόπος ώστε να απομακρύνονται όλες οι οσμές.

“Η μείωση της ποσότητας πλυσίματος που πρέπει να κάνεις, είναι ο καλύτερος τρόπος για να βεβαιωθείς ότι τα πλαστικά δεν εισέρχονται στο σύστημα νερού και έπειτα στον οργανισμό μας, μέσω της τροφικής μας αλυσίδας” επισημαίνουν οι ειδικοί βιώσιμης μόδας.

Ο τρόπος που θα φερθείς στα ρούχα σου, μετά το τέλος της ωφέλιμης ζωής τους, είναι πάρα πολύ σημαντικός. Αν επιλέξεις να τα πετάξεις στα σκουπίδια, αυτά θα καταλήξουν σε σκουπιδότοπο και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προκαλούν περισσότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, επομένως μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Ίσως η καλύτερη προσέγγιση είναι να δώσεις τα ρούχα που δεν θέλεις πια σε φίλους σου ή να τα πας σε κάποιο φιλανθρωπικό οργανισμό, αν εξακολουθούν να είναι αρκετά καλά για να φορεθούν. Όταν τα ρούχα έχουν φθαρεί ή έχουν υποστεί ζημιά, ο πιο φιλικός προς το περιβάλλον τρόπος απόρριψης είναι να τα στείλεις για ανακύκλωση. Η ανακύκλωση ρούχων είναι ακόμη σχετικά νέα για πολλά υφάσματα, αλλά όλο και περισσότερα ρούχα από βαμβάκι και πολυέστερ μπορούν πλέον να μετατραπούν σε νέα ρούχα ή άλλα χρήσιμα είδη.

Πολλές από τις αλλαγές που απαιτούνται για να κάνουν τα ρούχα πιο βιώσιμα, πρέπει να εφαρμοστούν από τους κατασκευαστές και τις μεγάλες εταιρείες που ελέγχουν τη βιομηχανία. Όμως, ως καταναλωτές, οι αλλαγές που κάνουμε στη συμπεριφορά μας όχι μόνο προσθέτουν, αλλά μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε μια ουσιαστική αλλαγή στη βιομηχανία.